Meteen naar de inhoud
Vind een professional
Lid worden

Wat is Infant Mental Health?

Ouder-kindrelatie

Baby’s en jonge kinderen ontwikkelen doordat ze steeds in contact zijn met anderen. Ze geven daarbij de voorkeur aan hun ouders of belangrijkste verzorgers. Aan de ene kant zijn ze in contact met de ouder vanwege basisbehoeften als eten, drinken en fysieke veiligheid. Aan de andere kant hebben ze de ouder nodig voor hun emotionele behoefte als regulatie, emotionele veiligheid, warmte en geborgenheid. De ouder-kindrelatie speelt daarom een belangrijke rol bij de ontwikkeling van jonge kinderen. In een veilige ouder-kindrelatie ontwikkelen jonge kinderen zich het meest optimaal.

Samenspel van genen, breinontwikkeling en omgevingsfactoren

De ouder-kindrelatie heeft dus een grote invloed op vele gebieden, zoals:

  • de biologische kenmerken & de gezondheid
  • de breinontwikkeling
  • het temperament van het kind
  • het gedrag van het kind
  • de binnenwereld  (gedachtes, gevoelens)
  • de ontwikkeling (o.m. cognitief, taal, motoriek en sociaal emotioneeel)

 

Bovendien zijn er omgevingsfactoren die weer krachten uitoefenen op de ouder-kindrelatie en de ontwikkeling van het individu (ouders/kind). De combinatie van al die verschillende factoren, maakt ook dat elke situatie en elk gezin uniek is. Des te belangrijk om steeds op maat te kijken wat er nodig is. En daar kan de Infant Mental Health-visie bij helpen. 

Wat is Infant Mental Health?

Infant Mental Health (IMH) heeft oog voor het samenspel tussen omgeving, biologische factoren en de ouder-kindrelatie. Professionals die vanuit de IMH-visie denken en werken, kijken breed naar het ontwikkelingsverloop van het kind, de ouder en belangrijke anderen. Aandacht hebben voor de kwaliteit van de verschillende relaties in een systeem typeert het werken vanuit de IMH-visie, als ook hoe deze relaties de fysiologische kenmerken als verhoogde arousal tot aan sociaal-emotionele factoren en gezondheid beinvloeden.

Professionals die de IMH-visie als uitgangspunt nemen in hun werk, willen zo vroeg mogelijk aandacht voor de kwaliteit van relaties en specifiek voor de ouder-kind relatie. Zij hebben aandacht voor preventie en vroegsignalen. Zo kan indien nodig een interventie ingezet worden om de band tussen ouder en kind te versterken, problemen te voorkomen of de ernst van problemen te beperken.

Het werkveld van Infant Mental Health is dan ook multidisciplinair. Deze multidisciplinaire aanpak is nodig om steeds aandacht te houden voor alle verschillende domeinen die de ontwikkeling van alle gezinsleden ondersteunen. In de behandeling is er  daarbij steeds oog voor de ouder-kind relatie. Welke invloed heeft het gedrag van het kind op de ouder,  welke invloed heeft het gedrag van de ouder op het kind en hoe interacteren zij samen. Bovendien is het zinvol om aandacht te hebben voor de invloeden van buitenaf op de ouder-kind relatie en wordt er gekeken naar het belang van alles wat niet direct zichtbaar is. Zoals percepties, denkpatronen, oude ervaringen of familieleden die niet lijfelijk aanwezig zijn. Al die verschillende elementen kunnen het hier en nu nog steeds beïnvloeden.

Interesse in meer? Volg één van onze IMH-trainingen.

Infant Mental Health in de praktijk
Infant Mental Health vormt zich als een paraplu boven allerlei belangrijke elementen binnen de zorg aan (aanstaande) gezinnen met jonge kinderen. In dit blog van Zillah Holtkamp (IMH-specialist DAIMH & GZ-psycholoog) is daar meer over te lezen. Marja Rewinkel (IMH-specialist DAIMH & klinisch psycholoog) noemt het IMH-gedachtegoed in haar vlog een manier om transdisciplinair te werken; een eenuidige wijze van denken en handelen die zorgt dat allerlei professionals uit diverse sectoren dezelfde taal gaan spreken. 
 

Algemene uitgangspunten Infant Mental Health:

1. De competente baby, peuter en kleuter: de emoties en ontwikkeling van de baby en het jonge kind doen ertoe

2. Individuele verschillen in prikkelverwerking,  (sub)cultuur & trauma vragen om goed observeren en om afgestemde oplossingen

3.  Het lijf onthoudt alles: vroegkinderlijke ervaringen worden opgeslagen in het lichaam waaronder brein en microbioom (micro-organismen (als bacteriën, virussen en gisten) die zich in het maag-darmstelsel bevinden”) en kan meerdere generaties beïnvloeden

4. Evolutionair adaptief. Vanuit de evolutietheorie wordt verklaard hoe mensen doorontwikkelen, door zich steeds aan te passen aan hun omgeving, vanuit natuurlijke selectie. Natuurlijke selectie betekent dat degene die zich het beste kunnen aanpassen aan een betreffende omgeving meer kans hebben te overleven. Afgestemde biologische (re)actiesystemen bij en tussen ouder en kind helpen kinderen uitgroeien tot veerkrachtige en gezonde volwassenen die tegen het leven en teleurstellingen bestand zijn.

5. Systemisch: De perspectieven van en relaties tussen  alle gezinsleden, belangrijke anderen en zorgpartners doen ertoe, inclusief die van de baby en het jonge kind.

6. Gestructureerd in kaart brengen van risicofactoren en protectieve factoren en deze beïnvloeden: kind, ouder, context, relatie. Met het Sociaaal Ecologisch model krijg je  een overzicht welke factoren van invloed zijn op de ontwikkeling van de ouder-kind relatie en de ontwikkeling van het kind. Je vindt hier meer informatie over het Sociaal Ecologisch model van Belsky. 

7.  Integratief: alle referentiekaders, disciplines en ketenpartners zijn betrokken. Van voorveld tot klinische opname, van (para)medici, (voor)school, wijkcoach, preventie tot geestelijke gezondheidszorg en jeugdbescherming. Ook referentiekaders als systmisch werken (waarbij het belangrijkste kenmerk van systeemgericht kijken is dat je als hulpverlener altijd zorgt dat je het gehele systeem in beeld hebt. Dit systeem bestaat in ieder geval uit het gezin aangevuld met belangrijke anderen als buren, vrienden, school , hulpverleners of collega’s. Je vindt hier meer over via deze uitleg). en cognitieve gedragstherapie (het kader cognitieve gedragstherapie combineert de ontwikkeling van denken en interpreteren met de ontwikkeling en het ontstaan van gedrag en emoties. Je vindt hier meer uitleg over via dit filmpje). tot psychodynamisch denken (het belangrijkste kenmerk van psychodynamisch denken is dat je als hulpverlener betekenis wil geven aan en aandacht wil schenken aan de ontwikkeling van de binnenwereld van de client. Binnen het gedachtegoed van Infant Mental Health, waarbij we ons richten op de verschillende leden van het systeem, wil je dan ook stilstaan bij de binnenwereld van de verschillende betrokkenen uit het systeem. Je vindt hier meer over. 

8. Op maat en matched care. Matched care staat voor het afstemmen van de behandeling op kenmerken van de patiënt, zoals de ernst van de problematiek, mentale en sociale vaardigheden, omgevingsfactoren en wensen en behoeften van de patiënt. Belangrijk is dat de patiënt zo snel mogelijke bij de juiste hulpverlener komt en de juiste behandeling krijgt, ter voorkoming van onder- of overbehandeling. Kort & consultatief interveniëren als het kan, lang én in samenwerking met zorgpartners behandelen als het moet

(Bron: Marilene de Zeeuw – 2020)

 

Meer weten over Infant Mental Health? Kijk op onze scholingspagina om te zien welke cursus bij je past!

 

IMH Nederland in het kort

Binnen 5 jaar ontwikkelt een kind zich van foetus tot een levendige kleuter. In geen enkele levensfase gaat de ontwikkeling van een mens dan ook zo snel als tijdens deze eerste levensjaren.

Het is daarom meer dan terecht dat er steeds meer aandacht uit gaat naar het vakgebied jonge kinderen. Het platform IMH Nederland ondersteunt professionals om vanuit de IMH-visie te denken en te handelen en faciliteert om ondersteuningsvragen zo goed mogelijk te koppelen aan het juiste zorgaanbod.