Heb jij dat ook wel eens? In diverse tijdschriften van de kinderopvang staan voorbeelden van communicatievormen, van relaties, verhalen van kinderen waar de ontwikkeling niet gaat zoals gewild of tips voor een ouder met vele vragen. Hoe reageer je als pedagogisch medewerker of intern begeleider op vragen? Hoe zet je ouders in de kracht, zonder een oordeel maar wel op realistische wijze? Wat is jouw rol als pedagogisch leidster, de rol van ouders, de rol van het kind op je opvanggroep?
De kinderen waar wij in de opvang voor mogen zorgen, zijn volop in ontwikkeling. Al vanaf het moment dat zij veilig in de buik van hun mama ontstaan. Er ontstond op dat moment al contact met de buitenwereld. Geluiden, voedingstoffen, blijdschap of stress. Na de geboorte hebben de kinderen geborgenheid nodig. Emotionele steun, fysieke veiligheid, maar is dit altijd haalbaar? Er zijn ook zoveel dingen welke ouders onzeker kunnen maken. De groei van kinderen heeft alles te maken met de aangeboren- en omgevingsfactoren. In een veilige ouder-kind relatie ontwikkelen jonge kinderen zich optimaal. Soms zijn er factoren waardoor de ontwikkeling geremd wordt.Â
Infant Mental Health in de kinderopvang
Hoe systematisch observeren en een open communicatie met ouders een gunstig effect hebben, werd ons tijdens de cursus nog duidelijker. Onze interesse werd geprikkeld door de kijkwijze waarop openingen in communicatie gezocht worden. Want welke route kies je als pedagogisch medewerker in een gesprek? Hoe creëer je een veilige openheid? Voor ons in de opvang start dat al met een goede intake en een huisbezoek. Over dit laatste twijfelden wij nog wel eens, moeten wij het wel of niet gaan doen? Een meerwaarde? Ja, waarschijnlijk wel, maar is het met vele kinderen haalbaar? Door in een thuissituatie kennis te maken, groeit een vertrouwensband.
De visie Infant Mental Health heeft oog voor het samenspel tussen omgeving, biologische factoren en de ouder-kind relatie. Tijdens de cursus IMH in de kinderopvang en onderwijs bleek dat heel veel kleine en grote moeilijkheden gunstig beïnvloed kunnen worden door het te ontdekken en er mee aan de slag te gaan.
Handvatten voor in de praktijk
Ook leerden wij het Belsky model gebruiken, waarbij zichtbaar werd welke grijze gebieden je vergeet te benoemen of vragen over te stellen richting ouders. Er werd in kaart gebracht welke factoren beschermend en positief zijn, maar ook de risico’s worden helder in beeld gebracht. Tijdens de cursus hebben we onder andere observatie–oefeningen gedaan bij filmpjes en casussen besproken. We leerden ‘vanuit’ het kind of de ouder te kijken en niet te spreken over het kind. En hoewel we dit theoretisch waarschijnlijk allemaal wel weten, werd in een filmpje duidelijk dat het soms best moeilijk is om het in de praktijk uit te voeren. Zo zagen we bijvoorbeeld een filmpje van een kind in een groep, waarbij we moesten vertellen wat wij zagen. Vanaf de zijkant benoemden we vele dingen. De docenten namen ons mee in de IMH werkwijze. Niet vanaf de zijkant, maar door in het kind te kruipen. Toen pas werd het verdriet ervaren van het kindje en zagen we kans om tot stappen te komen
Door ouders de ruimte te geven voor vragen en openheid in gesprek worden stappen gezet. ‘Een relatie dat staat als een huis’. Tijdens de cursus maakten wij kennis met het huismodel. Een model waarin verbindingen uitgetekend worden tot een huis. Verbindingen tussen ouder en kind, ouders onderling en omgevingsfactoren. Tijdens het gesprek kun je met groene strepen aangeven wat heel goed gaat, rood wat misschien lastiger gaat. Iedereen mag er in strepen en aanvullen. Hierdoor ontstaat helderheid en worden ogen geopend.
Inzetten van IMH na de cursus
Voor ons heeft de cursus zeker meerwaarde gehad. Het heeft ons nog meer bewust gemaakt van vertrouwensbanden, van gespreksvormen en vooral het werken vanuit het kind. In de komende periode gaan wij diverse modellen uitproberen, onze collega’s op de hoogte brengen van onze ervaringen en ontdekken wat Infant Mental Health voor onze organisatie kan betekenen.Â
Dit blog is geschreven door Marjan Veldman en Susan Wiersema, zij hebben beide deelgenomen aan onze cursus IMH in de kinderopvang.Â
