Wat is het verschil tussen hooggevoeligheid en autisme?

20 juli 2020

Zillah Holtkamp

Het artikel over hooggevoeligheid. Wat vond ik het mooi omschreven door Danique met een kijkje in haar eigen leven… en dat kijkje gaf mij ook weer veel inzichten. Want ik zie in mijn werk als GZ-psycholoog veel jonge kinderen die last hebben van allerlei prikkels, die boos worden of zich terug trekken in drukke situaties als een verjaardagsfeestje. Of die zelf willen bepalen wat ze eten of welke kleren ze aan trekken. In mijn setting krijg ik dan de vraag of er sprake is van Autisme. En daarom dit blog, wanneer spreek je van Autisme en wanneer van hooggevoeligheid?

Zillah: “Wat mij vooral geleerd heeft van het blog van Danique, is dat er bij Autisme meer aan de hand is dan overgevoeligheid, onzekerheid en perfectionisme. Alleen het moeilijke op jonge leeftijd is dat kinderen zelf niet (goed) kunnen vertellen wat er in hun hoofd en lijf omgaat. Dus als volwassene zullen wij moeten kijken of er echt iets aan de hand is en wat er dan is.”

Symptomen Autisme

Bij Autisme doet zich meer opvallend gedrag voor dan bij kinderen met hooggevoeligheid. Opvallend gedrag als veelvuldig fladderen met de handen en armen, het steeds draaien van rondjes of heen en weer wiegen. Ook zie je vaak hele specifieke voorkeuren terug, zoals een fascinatie voor lichtknopjes, lampjes en lichtjes en speelgoed dat ronddraait. Door deze fascinaties zie je vaak dat ander speelgoed geen aandacht krijgt, ook al doe je als ouder je best om dit andere speelgoed interessant te maken.

Verder zie je vaak dat de manier van contact maken anders is bij een jong kind met Autisme dan bij kinderen zonder Autisme. Soms kan het contact helemaal afwezig zijn (het kind zit in een eigen wereldje), of is het contact er alleen wanneer het kind dit zelf wil. Daarnaast komt de taalontwikkeling van een jong kind met Autisme vaak niet goed op gang. Soms helemaal niet op de leeftijd dat het zou moeten, soms juist op een heel opvallende manier. Bijvoorbeeld met een typische stemmetje, zelfbedachte woorden, of woorden die helemaal overgenomen zijn van een andere taal. En om aan Autisme te denken zal het kind van allerlei dingen iets moeten hebben.

Diagnose Autisme

Soms – wanneer het heel duidelijk is dat een jong kind zich anders ontwikkelt – spreken we al vroeg (bij 2 jaar) over Autisme. En dat doen we bewust vroeg, omdat je een kind en ouders wilt ondersteunen in de ontwikkeling en er samen voor wilt zorgen dat de klachten worden verminderd. Daarnaast heb je dan de tijd om het kind voor te bereiden op de kleuterklas. Maar bij twijfel volgen wij als professionals kinderen altijd. Het is in mijn ogen niet altijd nodig om een diagnose te stellen, veel belangrijker is de aanpak die je met elkaar kiest om het kind te helpen.

Voor Autisme heb je specifieke criteria. Belangrijk is dat een specialistisch team nodig is die over veel kennis beschikt van jonge kinderen met en zonder Autisme. Er is een website opgezet voor meer informatie, namelijk: Autisme Jonge Kind.

Bij twijfel over de ontwikkeling van je kind, bieden zij een overzicht met alle signalen waar je als ouder op kunt letten. Ook vind je hier een soort screeningsvragenlijst die je als ouder een beetje op weg kan helpen.

Hooggevoeligheid

Danique: “Zoals al eerder is benoemd, is hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit geen diagnose. Het verschil tussen Autisme en hooggevoeligheid is af en toe lastig vast te stellen. Veel kenmerken van hooggevoeligheid hebben namelijk iets weg van de kenmerken van Autisme. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het prikkelgevoelige aspect. Prikkels komen harder binnen, het verwerken kost veel tijd en dit kan ervoor zorgen dat je kind snel overstuur kan raken. Sociaal contact kan erg vermoeiend zijn en beide groepen hebben vaak de behoefte om even alleen te zijn.”

De verschillen

Waar kinderen met Autisme het vaak lastig vinden om hun eigen (en die van anderen) emoties en gevoelens te erkennen, kan een hooggevoelig kind stemmingen juist erg goed aanvoelen. Het waarnemen van lichaamstaal is erg lastig voor kinderen met Autisme. Als iemand aan hen vertelt dat het goed met ze gaat, geloven zij dit direct. What you see, is what you get. Hooggevoelige kinderen daarentegen, zijn heel goed in het lezen van emoties en hebben een groot inlevingsvermogen. Wanneer iemand hen vertelt dat het goed met ze gaat, voelen zij direct aan of dit ook echt zo is.

Daarnaast zie je bij kinderen met Autisme, dat ze vaak specifieke interesses hebben. Dus bepaalde voorkeuren voor speelgoed of onderwerpen en dat het soms lastig is om ze geïnteresseerd te krijgen voor nieuwe of andere zaken. Bij een hooggevoelig kind liggen interesses vaak breder dan bij een kind met Autisme. Hooggevoelige kinderen zijn ook vaak een stuk creatiever en je ziet veel meer variatie in hun spel.

Maar het blijft altijd goed kijken of je kind hooggevoelig is, mogelijk toch Autisme heeft of dat er niets is en gedrag bij de leeftijdsfase hoort. En bij twijfel, maak een plan en volg wat het effect is. Daarnaast is en blijft het belangrijk om goed te letten op de karaktereigenschappen van je kind. Schakel bij twijfel een professional in. Deze kan samen met je de ontwikkeling van je kind volgen en jou als ouder voorthelpen in het verdere proces.

Wat zie jij als het belangrijkste verschil tussen Autisme en hooggevoeligheid?

Heb je vragen over Autisme of hooggevoeligheid of ben je op zoek naar advies? Neem dan contact met ons op

Dit artikel is het laatste deel van een reeks over hooggevoeligheid. In het eerste artikel worden de kenmerken van hooggevoeligheid gedeeld en in het tweede artikel deelden wij tips voor ouders van hooggevoelige kinderen.

Deze blog is geschreven door Danique Krol & Zillah Holtkamp op 1 juli 2019