Wat is trauma

Moeilijke of nare gebeurtenissen treffen iedereen, vaak ook juist op momenten dat je jezelf er niet goed op kon voorbereiden. Denk bijvoorbeeld aan het meemaken van een ongeval, het overlijden van iemand, een brand meemaken, getuige of slachtoffer zijn van een geweldincident. Als je zo’n gebeurtenis meemaakt, kost het vaak tijd om die te verwerken. Door erover te praten, het van je af te schrijven, jezelf kalmerende gedachten te geven en het verwerken de tijd te geven kan je merken dat de gebeurtenis een plek krijgt. We noemen dit ook wel veerkracht, ieder mens heeft de kracht en flexibiliteit om na iets moeilijk weer op te krabbelen.

Toch zijn er ook situaties, waarin die veerkracht niet voldoende werkt. De nare gebeurtenis blijft dan  steeds in je gedachten en je kan er niet los van komen. Vervelende gedachten, vervelende plaatjes of een nare film in je hoofd, nachtmerries blijven zitten die je continu voorbij ziet komen. Je merkt dat je vastloopt, dat het plezier in leven niet meer terugkomt,  je stemming verandert, dat je angstig wordt en situaties gaat vermijden. Zo’n nare gebeurtenis wordt dan een traumatische ervaring genoemd. Vaak lukt het dan niet meer om het zelf op te lossen en hulp van een professional kan je dan verder helpen.

Trauma op jonge leeftijd
Baby’s en jonge kinderen kunnen zich nog niet in taal uiten over nare ervaringen. Daardoor is het niet altijd direct duidelijk wat de impact van een stressvolle of traumatische ervaring op hen is.

Als een kind na een ingrijpende gebeurtenis veiligheid geboden krijgt, dan kan het kind op zijn eigen tempo de gebeurtenis verwerken. Niet altijd hoeft een ingrijpende gebeurtenis dan tot een trauma te leiden. Dat is de veerkracht waar we het hierboven over hadden. Gelukkig geldt dat ook voor jonge kinderen. Wist je trouwens dat ze in spel vaak hun trauma kunnen verwerken? 

Onverwerkt trauma bij jonge kinderen
Maar soms laat een jong kind merken dat het trauma niet goed verwerkt is. Signalen zijn bijvoorbeeld plotseling veranderd gedrag, angsten, boosheid, slaapproblemen, terugval in ontwikkeling en/of problemen met de zindelijkheid. Het spel is of wordt agressiever. In die gevallen is het belangrijk om tijdig in te grijpen. Een specialist die ervaring heeft met behandeling van pre-verbaal trauma of trauma bij baby’s & jonge kinderen kan ouders hierin begeleiden.

Trauma en ouderschap

Als je een kind verwacht of als je net vader of moeder bent geworden, gebeurt het vaak dat je dingen van vroeger weer gaat overdenken. Dat hoort een beetje bij je het ouderschap, je gaat nadenken hoe jij als vader of moeder wilt zijn voor je kind. Welke leuke dingen van vroeger wil je juist meenemen, of welke juist niet. Ook weten we dat je door hormonen en verandering van de hersenen, maar ook door je nieuwe ritme en slaaptekorten vaak wat gevoeliger wordt. We zien vaak dat ouders in deze fase van het leven dan ook ineens last kunnen krijgen van gebeurtenissen die al veel langer geleden gebeurt zijn. Je kan bijvoorbeeld weer meer gaan dromen (nachtmerries), slechter slapen en plaatjes van vroeger komen dan steeds weer in je hoofd.

Ook kan het zijn dat je recentelijk iets naars hebt meegemaakt, wat samenhangt met je rol als ouder. Bijvoorbeeld omdat je een kindje verloren hebt tijdens of na de zwangerschap, of omdat je vroeger een abortus hebt gehad of een traumatische bevalling. In al die verschillende gevallen kan EMDR je helpen.

EMDR

De behandeling die op dit moment het beste werkt bij traumatische ervaringen is EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Hoe EMDR werkt kan je beste lezen op de site van EMDR Nederland. De laatste jaren vinden er steeds meer specialisaties plaats. Zo zijn er EMDR-therapeuten die veel ervaring hebben met zwangeren en jonge ouders en EMDR-therapeuten die ervaring hebben met baby’s en jonge kinderen.

Dit filmpje legt ook uit wat je kan verwachten als je als volwassene EMDR krijgt. Ook bij kinderen kan EMDR toegepast worden. Bij kinderen die zelf kunnen vertellen waar ze het meeste last van hebben, krijgen EMDR op een soort gelijke vorm als volwassenen. Je kan dat hier zien. Bij kinderen die het niet goed vertellen, zetten we pre-verbale EMDR therapie in. Vader of moeder vertellen dan de nare gebeurtenis, terwijl je kindje luistert. Er zijn verschillende vormen in, die je (pre-verbaal) EMDR-therapeut je goed kan uitleggen.

Weet trouwens ook dat er andere manieren zijn om met je trauma aan de slag te gaan, bijvoorbeeld het uitschrijven van je verhaal.