Tips van een ambulant medewerker: hoe zorg je voor vertrouwen en (basis)veiligheid?

11 mei 2020

Gastblogger

Vandaag breng ik een bezoek aan een kindcentrum. De pedagogisch medewerkers hebben vragen over Iris, een meisje van bijna 1 jaar die één dag in de week komt. De pedagogisch medewerkers zien dat het meisje veel huilt en nog veel nabijheid van hen nodig heeft; Iris maakt een weinig ontspannen indruk. De pedagogisch medewerkers hebben dit met de ouders besproken en zij herkennen dit gedrag wel maar in veel mindere mate. Met toestemming van de ouders en de jgz-verpleegkundige ben ik gevraagd om op de groep mee te komen kijken. De pedagogisch medewerkers willen graag tips en handvatten om te zorgen dat Iris zich prettiger voelt op de groep.

Mijn dag op het kindcentrum

Tijdens mijn bezoek zie ik dat Iris inderdaad veel nabijheid van de pedagogisch medewerkers nodig heeft. We spreken af dat één pedagogisch medewerker zich extra bezig houdt met Iris (intern heeft het kindcentrum geregeld dat dit ook mogelijk was). Na een korte observatie zag ik dat Iris nog veel behoefte had aan basisveiligheid (vanuit de Bouwstenen van Hechting van Truus Bakker).

De pedagogisch medewerker is met Iris op de grond gaan zitten; zij is beschikbaar voor Iris en zorgde voor basisveiligheid. Ze had lichamelijk contact, reguleerde Iris en reageerde op de signalen van Iris. Te zien was dat na een tijd Iris stopte met huilen en oog kreeg voor wat er om haar heen gebeurde. (Ze ”klom” naar de volgende bouwsteen). Ik benoemde dit naar de pedagogisch medewerker en vertelde dat het goed was om te benoemen wat Iris deed en wat zij zag (spiegelen, meeleven, meekijken en volgen). Te zien was dat Iris zich ging ontspannen; ze voelde zich vertrouwd en veilig.

Herken en signaleer jij deze patronen in jouw werk? De cirkels van veiligheid geven illustratief de hechtingspatronen tussen ouder en kind weer. Wist je dat er ook een cirkel van veiligheid en vertrouwen voor hulpverleners is?

Nog weer later ging Iris even van haar schoot af en kroop ze de ruimte in. Iris ging naar de volgende stap; “zelfvertrouwen” (o.a. de wereld verkennen). Echter toen er een ander kind naar haar toe kwam, ging ze weer bij de pedagogisch medewerker op schoot zitten (zij was op de grond blijven zitten en dus “beschikbaar” voor Iris). De pedagogisch medewerker benoemde wat er gebeurde en vertaalde wat het andere kindje wilde. Het andere kindje kwam ook bij Iris en de pedagogisch medewerker zitten en er ontstond een over en weer tussen het andere kind en Iris. Na verloop van tijd ging Iris weer de groepsruimte in maar bleef af en toe contact houden met de pedagogisch medewerker. Het was mooi om te zien hoe de pedagogisch medewerker “beschikbaar” bleef en er voor Iris was.

Vertrouwen als basis

De pedagogisch medewerker gaf aan dat ze het prettig vond dat ik mee kwam kijken en “coaching on the job” toepaste. Hierdoor zag ze goed wat er gebeurde met Iris (in haar beleving huilde Iris namelijk de hele dag), kreeg ze handvatten wat te doen waardoor ze zelf vertrouwen kreeg om in te gaan op de signalen die Iris gaf. Ook het stukje onderliggende theorie wat ik gaf, maakte dat ze inzicht kreeg in hoe het voor kinderen kan werken m.b.t. het veilig voelen. Ze is terug gegaan naar de basisveiligheid van Iris en heeft dit geboden zodat Iris kon “groeien” naar de andere bouwstenen.

Tussen de pedagogisch medewerker en mij gebeurde hetzelfde proces; ik gaf haar vertrouwen en ik was beschikbaar waardoor zij weer groeide. Zowel Iris als de pedagogisch medewerker “groeiden”! En dat is wat maakt dat ik mijn werk zo mooi en uitdagend vind!

Dit blog is geschreven door Rijanne te Velde. Rijanne is ambulant medewerker bij Vroeg Erbij. Samen Vroeg Erbij is een programma waarin Yorneo (jeugdzorgorganisatie in Drenthe) samenwerkt met de jeugdgezondheidszorg (Icare/GGD) en kinderopvangorganisaties (voorschoolse voorzieningen en BSO’s).

Ben jij als professional op zoek naar handige tools, zoals materialen voor diagnostiek of video’s? Kijk dan in onze toolbox voor professionals