Tienerzwangerschap in Twente

Anouk van Vossen
Anouk van Vossen

Er gebeuren mooie dingen in de regio Twente op het gebied van ondersteuning aan zwangeren, baby’s en jonge kinderen. Bijvoorbeeld bij  ouders die al op jonge leeftijd zwanger raken. Daarom dit themablog “tienerzwangerschap”, waarbij wij liever spreken over jonge moeders.
Voor dit themablog spraken wij met jonge moederwerker Saskia Staman over het project Jonge Moeders van Avedan. Ook  lees je hoe het ROC van Twente jonge moeders begeleidt om onderwijs te combineren met opvoedtaken.  En we zijn heel blij dat Julia van Beimel haar verhaal deelt en laat zien hoe je als jonge moeder het ouderschap kan inrichten.

Ervaringsverhaal

Interview met jonge moeder		Project in de regio

Saskia Staman over Jonge Moeder project Almelo
Ondersteuning

Wat een ROC kan betekenen voor jonge ouders		Interventie

Cuddle & Care van JeugdGGZ
Zorgaanbod in Twente

Zorgaanbod jonge moeders in Twente		 

Jonge moeder project Almelo

Even voorstellen
Ik ben 10 jaar werkzaam bij het Jonge moederwerk bij Avedan in Almelo. In de loop der jaren is dit werk er steeds anders uit gaan zien en proberen mijn collega Melanie Hazelhoff en ik in te spelen op de behoeftes die er liggen. Er zijn nog vele uitdagingen. Dit maakt ook dat ik elke dag met erg veel plezier naar mijn werk ga.

Hoe ziet een dag eruit als begeleider jonge moederwerk?
Elke dag is anders en de inhoud is erg afwisselend. Dit betekent ook dat je vaak goed moet kunnen schakelen. Natuurlijk zijn er vaste overleggen en werkzaamheden maar er is veel ruimte om snel te kunnen handelen. Als er een aanmelding is, wordt dit binnen een week opgepakt maar ook vragen of zorgen die een zwangere heeft komen snel bij ons terecht.

Onze werkzaamheden zien er bij iedere (aanstaande) jonge moeder anders uit.  Allerlei vragen en zorgen komen bij ons terecht. Niets is gek en wanneer wij het antwoord niet hebben op die vraag gaan wij samen op zoek naar het antwoord. Ook maken wij zorgen bespreekbaar, zoals drugsgebruik of huiselijk geweld. Samen met de jonge moeder gaan we dan op zoek naar passende hulp maar zorgen ook dat de andere dingen doorlopen. Lastige gesprekken bespreken we vaak samen voor. Wat zijn je wensen, wat vind je belangrijk…? Wij hopen samen met de jonge moeder hier zoveel mogelijk aan te voldoen. We werken met een online dossier zodat alles ook voor de jonge moeder terug te lezen is wat er is afgesproken en ook zij kan hierin werken.Waar we afspreken is ook heel wisselend. We hebben een kantoorruimte maar we komen vaak thuis bij de (aanstaande) jonge moeder. En wanneer dit in de avond beter uitkomt, omdat de partner er dan is komen we dan.

Naast de individuele begeleiding organiseren we ook bijeenkomsten en inlopen. Elke week is er een ontmoetingsmoment voor wie dat wil en komen verschillende onderwerpen aan bod. Te denken valt aan presentatietrainingen, babymassage, draagdoekenconsult en soms ook een ochtendje gezellig weg met de kinderen of alleen met de moeders. Deze invulling komt ook meestal vanuit de zwangeren en jonge moeders. Wij proberen dan hierin te voorzien.

Hoe komen moeders bij jullie terecht?
De meeste aanstaande jonge moeders komen bij ons binnen via de verloskundigenpraktijk. De verloskundige vraagt dan aan de jonge zwangere of ik of mijn collega een keer mogen bellen om uit te leggen wat wij doen. Meestal komt dat tot een afspraak en gaan wij verder met de zwangere aan de slag. Maar natuurlijk komen ook via andere wegen de aanstaande jonge moeders bij ons terecht. Soms hebben ze een vriendin die ons al kent. Of het ziekenhuis en de wijkcoaches waar wij nauw meewerken doen een aanmelding. Eigenlijk kan iedereen een aanmelding doen en ook dat gaat heel laagdrempelig. Bel ons en we gaan kijken wat wij kunnen betekenen.

Met welke organisaties werk je samen?
We werken samen met alle organisaties die betrokken zijn bij de aanstaande jonge moeder. Wij passen ons aan bij wat er al ligt en proberen aanvullend te zijn indien er al meerdere instanties betrokken zijn zodat de zwangere of jonge moeder niet overvraagd wordt.

We hebben altijd een hele nauwe samenwerking met de verloskundigen, ziekenhuis, kraamzorg en consultatiebureau. Samen met de zwangere jonge moeder en deze betrokkenen bespreken we de wensen en verwachtingen. Dit werkt erg prettig omdat er zo korte lijnen zijn en ook iedere discipline goed zijn eigen werkzaamheden kan uitvoeren. Voorafgaand aan de bevalling is het dan dus ook voor de zwangere al duidelijk wie er betrokken zijn en wie wat doet. Daarom hebben we bijvoorbeeld ook al prenatale huisbezoeken samen met de jeugdverpleegkundige.

Wat kunnen andere professionals doen om jonge moeders te ondersteunen?
Oprechte interesse…soms is het goed om even de ruimte te nemen om echt aandachtig te luisteren. Om zo te horen wat iemand echt nodig heeft. We vergeten wel eens te benoemen wat er goed gaat. Soms gaan gesprekken alleen maar over de problemen waardoor de positieve en sterke punten worden ondergesneeuwd. Denken in mogelijkheden. Mijn collega en ik zeggen ook wel eens tegen elkaar: “soms moet je even lief zijn voor elkaar…”.

We vragen veel openheid en eerlijkheid van onze jonge moeders en zwangeren. Om zo open te durven zijn vraagt ook wat van de professional. Durf je ook eens kwetsbaar op te stellen. Ze zijn niet op zoek naar iemand die alles weet. Ze zoeken iemand die naast hen staat en met ze meezoekt en -werkt totdat het goed is.

Waar zie je jezelf over 5 jaar?
Als ik naar 5 jaar geleden kijk naar nu ben ik al heel trots op waar we staan. We zijn makkelijk te vinden en werken heel laagdrempelig. Ook zijn we in Almelo erg druk bezig met de gemeente en andere instanties die betrokken zijn met kwetsbare zwangeren om een goed zorgpad uit te werken. Het liefst zo preventief en dichtbij mogelijk. We maken hier al mooie stappen in met elkaar. Uiteindelijk heb je elkaar nodig. Gebruik maken van elkaars expertise en aanvullend zijn. En maatwerk leveren, kijken wat nodig is en wat minder kan.  Over 5 jaar hoop ik dat we een mooi team hebben vanuit verschillende invalshoeken en er zo voor de meer kwetsbare ouders er zo goed mogelijk kunnen zijn.

Ervaringsverhaal

Gebroken hart
‘We hadden al twee jaar verkering,’ vertelt Julia. ‘De laatste maanden voelde ik me wel anders en was ik vaker moe en chagrijnig. Ik heb wel eens gedacht dat ik zwanger was. Maar mijn vriend wist mij telkens te overtuigen dat dit echt niet zo was. En toen maakte hij het ineens uit. Ik was heel verdrietig en ging naar mijn moeder toe. Zij zei: “het lijkt mij verstandig dat jij nu eerst een zwangerschapstest doet”. De test was positief. Uit de echo bleek ik al 36 weken zwanger te zijn. Mijn ex-vriendje wilde er niks van weten. Na de geboorte van onze dochter Noëlle heb ik hem nog wat foto’s gestuurd, maar hij heeft mij daarna geblokkeerd. Via zijn moeder heb ik geprobeerd contact te krijgen. Zij is in anderhalf jaar tijd drie keer op bezoek gekomen. Daarna heb ik niets meer gehoord. Natuurlijk vind ik het heel erg voor Noëlle dat haar vader niet in beeld is. Maar ik kan mijzelf in ieder geval recht in de spiegel aankijken. Ik heb wel mijn verantwoordelijkheid genomen.’

Opvang regelen
‘Toen Noëlle is geboren, volgde ik de opleiding Helpende Zorg en Wel- zijn niveau 2 in Enschede. Ik woonde destijds bij mijn moeder en twee jongere zusjes. Mijn vader is nooit in mijn leven geweest. Het was absoluut een shock voor mijn familie dat ik zo jong moeder werd, maar iedereen heeft het direct geaccepteerd. Ik ben de eerste maanden na Noëlles geboorte tijdelijk gestopt met mijn studie, als een soort van bevallingsverlof. Ik had daar- door te veel lessen gemist, maar ik mocht het studiejaar gelukkig overdoen. De enige manier waarop je als jonge moeder goed een opleiding kunt volgen, is opvang voor je kindje regelen. Noëlle ging vanaf dat ze vijf maanden oud was vijf dagen per week naar een gastouder. Op deze manier kon ik elke dag naar school. Tijdens en direct na de les maak ik mijn opdrachten en leer ik voor de toetsen. Je moet echt zorgen dat je alles op school afkrijgt en dat je heel goed plant en vooruit werkt. Gelukkig vond Noëlle het heel fijn bij de gastouder. En ik kreeg ook goede tips voor de opvoeding.’

Vriendinnen
‘Toen Noëlle twee jaar was, vond ik eindelijk een fijne woning voor ons samen. In een prima buurt, waar ze lekker kan spelen. En nadat ik de opleiding Helpende Zorg en Welzijn had afgerond, begon ik met de opleiding Verzorgende niveau 3 in Hengelo. Inmiddels zit ik in mijn tweede jaar. Vorig schooljaar had ik een hele leuke klas. Iedereen was twintig plus en er waren ook meerdere (jonge) moeders bij. Helaas zijn de mees- ten na een jaar overgestapt naar de BBL of met de opleiding gestopt. Nu zit ik een klas met 16- en 17-jarigen. Dat vind ik wel minder leuk. Zij zijn, heel logisch hoor, nog met hele andere dingen bezig. Ze hebben het alleen maar over uitgaan. Ik mis nu wel de aansluiting. Daarom ben ik ook naar Jeannette Schasfoort van het Loopbaan- centrum gestapt. Want ik ben best veel vriendinnen kwijtgeraakt. Dus ik zou het heel leuk vinden om met andere jonge moeders in contact te komen die ook hier op school zitten.

Schoolopdracht: Noëlle in bad doen
‘Ik krijg regelmatig de opmerking: “Ben je al zo jong moeder geworden?” Ik hoor het oordeel daar wel in. Maar ik ben heel open. En zodra je meer vertelt, merk ik dat mensen wel bijdraaien. Ook op school zijn ze er echt wel goed mee omgegaan. Met de slb’ers van mijn vorige en huidige opleiding praat ik er veel over. Ik ben toen Noëlle nog een baby was bij mijn oude klas langs geweest. Mijn klasgenoten mochten als schoolopdracht Noëlle in bad doen. Dat was superleuk! Het is soms best een uitdaging, ook financieel. Ik betaal mijn opleiding zelf. Ik krijg studiefinanciering en ik kom in aanmerking voor huur- en zorgtoeslag. Ik heb geen bijbaantje. Dat kan ook niet, want ik steek al mijn tijd en energie in Noëlle en in de opleiding. Maar ik wil absoluut niet zo’n “uitkeringmoeder” zijn. Als ik niveau 3 heb gehaald, wil ik de opleiding tot doktersassistente niveau 4 gaan volgen. Want ik heb al wel door dat de diensten van een verzorgende als alleenstaande moeder bijna niet te combineren zijn met de zorg voor mijn dochter. Ik loop hier dus nog wel een tijdje rond. Maar ik weet waar ik het voor doe!’

Wist je dat JeugdGGZ in samenwerking met andere organisaties Cuddle en Care groepen organiseert? Dit doen ze onder andere in wijken en op MBO scholen voor zowel jonge vaders als moeders. De bijeenkomsten hebben thema’s als :gehechtheid, dragen, financiën en gezonde voeding. Meer weten? Vind de informatie op de website van Impluz of neem dan contact op met Trees Smit:
t.smit@stekern.nl / 038-4569700

Bekijk hier het verhaal van Lisa: 

Jonge moeders op het ROC van Twente

Na de bevalling start Nienke* weer met de opleiding. Ze heeft dan behoorlijk wat gemist. Ze is er 18 weken uit geweest. Omdat ze veel gemist heeft, wil Nienke graag dat ze zo snel mogelijk weer actief is en mogelijk versneld gemiste toetsen en andere lesstof inhaalt. Ze merkt echter dat haar dit niet lukt. Nienke heeft een live – event meegemaakt. Haar wereld staat op de kop, alles is vanaf de geboorte anders in haar leven. Ze heeft te maken met de nodige hormoonveranderingen die maken dat ze emotioneel instabieler is en soms werken deze hormoonveranderingen ook negatief ten aanzien van de geheugenfunctie en concentratie. Nienke wil graag na de bevalling de tijd krijgen om langzaam te wennen aan het weer naar school gaan, ze merkt dat het haar moeite kost zich te concentreren en ook om te prioriteren: wanneer kiest ze voor school, wanneer voor haar kind en hoe kan ze beiden het beste combineren? Ze verwacht dat ze dat niet 1, 2, 3 op orde heeft.

*fictieve naam

StatistiekenCBS: in 2018 waren er 63 tienermoeders in Twente

Zwanger- en moederschap komt ook onder studenten voor. Studenten die zwanger of moeder zijn, hebben een verhoogd risico uit te vallen. Ze ronden regelmatig hun opleiding niet af en behalen geen startkwalificatie. Dit heeft tot gevolg dat zij moeilijk een baan kunnen vinden en voor langere tijd in een afhankelijke positie verkeren en zo zelfs in een sociaal isolement kunnen komen. Juist voor zwangere studenten en moeders is het dus belangrijk hun opleiding af te ronden. ROC van Twente wil hen hierbij zo goed mogelijk ondersteunen.

Studenten die (onbedoeld) zwanger raken en/of moeder zijn, worden zo goed mogelijk begeleid bij het afronden van hun opleiding. Samen met de student wordt een plan van aanpak gemaakt waarin afspraken worden vastgelegd over aanwezigheid, toetsen en examens, stage etc. Ook wordt aandacht besteed aan diverse andere aspecten, zoals bijvoorbeeld financiën (studiefinanciering), huisvesting, kinderopvang. De begeleiding wordt gedaan door de studieloopbaanbegeleider, eventueel met ondersteuning van een aandachtsfunctionaris vanuit het Loopbaancentrum. Deze aandachtsfunctionaris geeft studenten, studieloopbaanbegeleiders en docenten informatie, advies en begeleiding op het gebied van zwanger- en moederschap. Zij staat in contact met hulpverleningsinstanties die gespecialiseerd zijn in de begeleiding van zwangerschap en jonge moeders, waaronder wijkteams, ggz en jeugdzorg.

Verder lezen?

Zorgaanbod in Twente

  • Aveleijn 24-uurs begeleiding en wonen voor jonge moeders met een LVB
  • Humanitas voor vrijwillige ondersteuning en Home Start
  • JeugdGGZ voor Cuddle & Care draagdoek & administratiecafe
  • Mediant afdeling preventie: contact met je baby
  • ‘s Heeren Loo ouder-baby & vader baby begeleiding voor ouders met een LVB
  • Salut preventie en ondersteuning voor ouders in Hof van Twente

Denk bij extra ondersteuning ook aan je gemeente, bijvoorbeeld middels financiële ondersteuning via het kindpakket of vanwege ondersteuning voor kinderopvang. Om de band tussen moeder en kind te stimuleren kan babymassage helpen. De meeste kinderfysiotherapeuten bieden dit.

Biedt jouw organisatie ook ondersteuning aan jonge moeders vanuit de Infant Mental Health gedachte en wil jij ook lid worden van dit netwerk? Dan horen we het graag via info@imhnederland.nl

Samenwerking

Nieuwsbrief