Beschrijving
Angst is een van de meest primaire emoties van mens en dier. Geen mens kan (over)leven zonder angst. Maar wanneer gaat gewone en gezonde angst over in overmatige angst zoals we die zien bij kinderen met een angststoornis?
In de webinar gaan we kijken naar de gewone ontwikkeling van jonge kinderen en naar factoren die van invloed kunnen zijn op het ontwikkelen van overmatige angsten. We gaan kijken wanneer er sprake is van een stoornis. Daarbij kijken we vooral naar sociale angst(stoornissen) en de recente literatuur over het vóórkomen ervan en lange termijn effecten.
Kunnen sociale angststoornissen waarbij een mens bang is wat een ander van hem/haar vindt of over hem/haar denkt al ontstaan bij hele jonge kinderen? Selectief mutisme wordt wel gezien als een voorloper, of een bijzondere vorm van een sociale angststoornis. Kinderen met selectief mutisme kunnen goed praten in sommige situaties (meestal thuis), maar blokkeren volledig in andere situaties (vaak op school, maar ook bij kennissen, vriendjes en soms opa/oma’s). Ze spreken niet en dat kan maanden, zelfs jaren blijven bestaan. Tijdens het webinar bekijken we beelden van deze stoornis. Aan de hand van recente studies en work-in-progress, kijken we naar gedragskenmerken en naar het verband tussen selectief mutisme en een meertalige ontwikkeling. We beschouwen daarbij het verschijnsel “stille periode” versus “selectief mutisme”.
Tenslotte gaan we in op de pedagogische begeleiding van jonge angstige kinderen en de behandeling van kinderen waarbij de angst zo groot wordt dat er sprake is van een stoornis. Daarbij bekijken we het cognitief gedragstherapeutische programma voor jonge kinderen ‘Spreekt voor zich’.
Na afloop weet je:
- Wanneer we spreken van gewone kinderangsten en wanneer er sprake is van een
angststoornis. - Welke (risico)factoren meespelen bij de ontwikkeling van sociale angststoornissen en
selectief mutisme. - Wat selectief mutisme is, hoe het eruit ziet en wat het verschil is tussen een stille periode
en selectief mutisme. - Waar je bij eentalige en meertalige kinderen die (nog) niet durven spreken, op kan letten
in vroegsignalering. - Welke pedagogische adviezen en interventies zijn er die je als hulpverlener kan gebruiken
om ouders of leidsters te ondersteunen bij de opvoeding van een angstig kind of een kind
met selectief mutisme - Welke behandelmogelijkheden zijn er voor jonge kinderen met sociale angst en hoe ziet
het behandelprogramma voor kinderen met selectief mutisme er uit?
Over de spreker
Prof. dr. Maretha de Jonge is halftime verbonden aan opleiding orthopedagogiek van de Universiteit Leiden en halftime werkzaam in het UMC Utrecht, afdeling psychiatrie binnen de zorglijn ontwikkelingsstoornissen. Zij is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van kinderen/jongeren met Autisme Spectrum Stoornissen en angststoornissen in het bijzonder selectief mutisme. Zij ontwikkelde het gedragstherapeutisch behandelprogramma ‘Spreekt voor zich’ voor kinderen met selectief mutisme van 4-8 jaar en hun omgeving.
Richtlijnen en literatuur
– Bufferd SJ, Dougherty LR, Olino TM. Mapping the frequency and severity of anxiety
behaviors in preschool-aged children. J Anxiety Disord. 2019;63:9-17.
doi:10.1016/j.janxdis.2019.01.006
– de Jonge, M.V. (2016) Selectief mutisme. In: Staal, W., Vorstman, J., Van der Gaag, R.J.
(redactie) Leerboek ontwikkelingsstoornissen in de levensloop; Een integrale medische en
psychologische visie. (pp 301-319). De Tijdstroom, Utrecht.
– de Jonge, M.V., De Pagter, J., Van Braam van Vloten – Hairwassers, H.M.W. (2013). Selectief mutisme behandelen, dat spreekt voor zich. Tijdschrift Signaal, Vaktijdschrift voor therapeuten, nr 82, Maart 2013
– Kertz SJ, Sylvester C, Tillman R, Luby JL. Latent Class Profiles of Anxiety Symptom
Trajectories From Preschool Through School Age. J Clin Child Adolesc Psychol.
2019;48(2):316-331. doi:10.1080/15374416.2017.1295380
– Le Pichon, E., & Jonge, M.V. de (2015). Linguistic and psychological perspectives on
prolonged periods of silence in dual-language learners. International Journal of Bilingual
Education and Bilingualism, 19 (4), p. 426-441. doi: 10.1080/13670050.2015.1007918
– Schwartz C, Barican JL, Yung D, Zheng Y, Waddell C. Six decades of preventing and
treating childhood anxiety disorders: a systematic review and meta-analysis to inform
policy and practice. Evid Based Ment Health. 2019;22(3):103-110. doi:10.1136/ebmental-
2019-300096
– Viana, A.G., Beidel, D.C., & Rabian, B. (2009). Selective mutism: a review and integration
of the last 15 years. Clinical Psychology Review, 29(1), 57-67.
– Whalen DJ, Gilbert KE, Barch DM, Luby JL, Belden AC. Variation in common preschool
sleep problems as an early predictor for depression and anxiety symptom severity across
time. J Child Psychol Psychiatry. 2017;58(2):151-159. doi:10.1111/jcpp.12639
– Wehry AM, Beesdo-Baum K, Hennelly MM, Connolly SD, Strawn JR. Assessment and
treatment of anxiety disorders in children and adolescents. Curr Psychiatry Rep.
2015;17(7):52. doi:10.1007/s11920-015-0591