Peripartum psychische problemen
Wat je zelf kunt doen bij psychische klachten rondom de bevalling
Help, ik heb peripartum psychische problemen!
Tijdens of na de zwangerschap verandert er enorm veel. Niet alleen lichamelijk, maar ook psychisch. Veel ouders schamen zich om daarover te praten. Het piekeren, de chaos en de sombere of angstige gevoelens is iets wat hen overvalt of waar je liever geen last van wil hebben. Misschien geldt dat ook wel voor jou. Andere ouders kennen de klachten al van eerdere periodes: bijvoorbeeld omdat ze vroeger ook al psychische klachten en nare gevoelens ervaren hebben.
Juist in een tijd waarin er een baby geboren wordt, kunnen moeilijke gevoelens ineens opkomen. Vaak voelt het alsof je de enige bent, terwijl dat zeker niet het geval is. Het overkomt veel meer ouders dan je denkt. In de podcast Zwarte Muisjes hoor je ervaringsverhalen over psychische problemen rond de zwangerschap. Misschien herken jij je wel in deze verhalen.
Aan de slag met je klachten
Goed dat je op zoek bent om jezelf en jullie situatie te gaan begrijpen. Komen die nare gevoelens door je zwangerschap, door de baby, door hormonen of de snel veranderende situatie? Anne Marleen Meulink vertelt hierover in de podcast Praten over Depressie.
Het Buikencollectief biedt een gratis zwangerschapscursus aan om je voor te bereiden op alles wat er komt. Het Trimbos instituut biedt je de folder Mentaal klaar voor je baby aan om je omgeving mee te nemen.
De band met je baby versterken
Als je psychische klachten hebt, kan het zijn dat jij je ook zorgen maakt over de band met je baby. Maar wees gerust, hoe jij je ook voelt en wat er ook aan de hand is, je kunt in deze periode altijd de band met je baby versterken.
Wil je meer leren over de band met jullie (ongeboren) kindje? Het Trimbos vertelt hier meer over in de folder Het beste voor mij en mijn baby.
Uitleg geven en woorden vinden
Het helpt als jij je kind vanaf de start meeneemt door jouw reacties te ondertitelen en uit te leggen. Ondertitelen betekent dat je vertelt wat je voelt, denkt of doet. De woorden die je vertelt maken duidelijk wat er door je heen gaat. Het werkt veerkracht bevorderend. En dit kan je al doen als de baby nog bij je in de buik zit.
Zoek je zelf naar woorden bij je baby, peuter of kleuter? Dan kan voorlezen aan je jonge kind over jouw psychische problemen helpen. Deze voorlees- of prentenboek helpen je daarbij. Lukt het je niet om de boeken zelf aan te schaffen? Informeer dan eens bij je plaatselijke bibliotheek. Je kind krijgt hier een gratis abonnement met het boekstartkoffertje en wellicht kunnen ze de boeken voor je reserveren.
PIP
De moeder van Pip is soms zomaar heel boos en vreemd. Pip begrijpt er helemaal niets van. Totdat mama kan uitleggen hoe het komt dat ze vervelend doet zonder dat ze dat zelf wil.
Papa is paars
De papa van Jet en de mama van Job hebben psychische problemen. Soms zijn ze gewoon papa of mama, maar dikwijls zijn ze onvoorspelbaar en onbereikbaar. Jet en Job kunnen daarom niet bij hun papa en mama wonen.
Mama heeft een beer
Mama Kangoeroe heeft een beer in haar hoofd. Het is een Grommende Beer. Hij is heel erg groot. En de Grommende Beer laat zich niet zomaar wegjagen. Oei! Wat moet Mama Kangoeroe doen? Wat moet Kleine Kangoeroe doen?
Psycholoog Paulien Kuipers moedigt je aan om te spreken met je baby over wat er aan de hand is, en ook om de band met je kind te herstellen. Het is fijn als iemand je ondersteunt in het uitspreken naar je baby of kind. Paulien geeft in dit filmpje voorbeelden hoe je dit kan doen.
Zelfcheck
Soms is het fijn om te weten of de klachten die je hebt erbij horen. Daarom hebben we voor ouders een aantal vragenlijsten gebundeld, die ook worden gebruikt als je je aanmeld bij een zorgprofessionals. Deze vragenlijsten zijn heel laagdrempelig en je krijgt zo een beetje idee over de ernst van je klachten. Zoals je wellicht zult begrijpen, zullen ze het advies van een gespecialiseerde professional niet vervangen. En we adviseren je sowieso om bij twijfel je huisarts of het consultatiebureau in te schakelen.
Heb ik perinatale angst?
Misschien zegt de term perinatale angst je niet gelijk iets. Dat is ook logisch, want het is een term die vaak gebruikt wordt door zorgprofessionals en niet door ouders. Perinataal verwijst naar de tijd rondom de geboorte. Perinatale angst gaat dus om angstgevoelens rondom de geboorte van je kind.
Trimbos vertelt wat we weten over angst rond de bevalling.
Heb ik een peripartum of postnatale depressie?
De term postnatale depressie zegt je waarschijnlijk wel iets. Het betekent dat vrouwen of mannen depressieve gevoelens ontwikkelen nadat de baby geboren wordt. We weten dat die sombere gevoelens vaak ook al tijdens de zwangerschap kunnen starten. Daarom wordt de term peripartum ook gebruikt.
Trimbos zet helder op een rijtje wat bekend is over depressie rond de bevalling.
Heb ik perinaal dwanggedrag?
Heb je wel eens gehoord van een dwangstoornis? Die term wordt vaak gebruikt bij mensen die van zichzelf bepaalde dingen moeten doen of moeten denken om te zorgen dat er niets vervelends gebeurt. Er wordt dan ook wel gesproken over dwanghandelingen of dwanggedachtes. Tijdens en na de geboorte kan dit dwang gedrag ineens ontstaan. Of het was er al, maar wordt ineens veel meer.
OCDnet geeft uitleg over perinatale dwang: Perinatale Obsessieve Compulsieve Stoornis.
Heb ik een perinatale psychose of een kraambedpsychose?
Er is een groep vrouwen die tijdens of na de geboorte merkt dat het gevoel met de werkelijkheid verandert. Of dat er waanbeelden ontstaan. Deze klachten kunnen in korte tijd ernstig worden en het is daarom altijd belangrijk om bij deze gevoelens direct met een huisarts af te stemmen.
Je kunt meer lezen over perinatale psychose op het platform van Memam.
Heb ik PTTS?
De bevalling kan een mooie en ook een ingrijpende ervaring zijn. Een ingrijpende ervaring die je moeilijk kan verwerken en waarbij gevoelens en herinneringen steeds terug lijken te komen, kan een traumatische ervaring worden. We noemen het dan ook wel een posttraumatische stressstoornis. Je kunt meer lezen in de Factsheet bevallingsgerelateerde PTSS opgesteld door de Vereniging EMDR Nederland. Meer lezen over wat je kunt doen bij een bevallingstrauma? Ga dan naar: Keuzehulp Bevallingstrauma.
Sommige ouders houden een PTSS over aan een periode met een veel huilende baby. Andere ouders houden een PTSS over aan een overleden baby, een ernstig zieke baby die geopereerd moest worden en/of een periode met veel stress op de Intensive Care. Een bevalling na het HELLP syndroom, of een bevalling met instrumenten of een keizersnede kan ook voor iets grotere kans op PTSS geven. Merk jij dat de ingrijpende ervaring nog zo doorwerkt op je spanning en emoties? Bespreek het dan met je huisarts en laat je door verwijzen naar een professional. Er is vaak namelijk veel aan te doen.
Wat kan je samen met andere (aanstaande) ouders doen?
Bij Buurtmamas kun je zelf groepen opzetten rond peripartum psychische problemen en ouderschap. Bij Mommy friends kun je bij jou in de buurt een vriendschap ontwikkelen met een andere mama. Bij de depressievereniging kun je verhalen lezen over Zwangerschap en depressie.
Ons eigen ondersteuningsaanbod voor ouders
Als je op zoek bent naar ondersteuning bij de klachten die je ervaart, dan kan je met onze deskundigen overleggen en een plan van aanpak maken hoe je om gaat met deze klachten. We kunnen je helpen met verminderen van klachten en dat kan laagdrempelig, bijvoorbeeld via ons pakket met 3 gesprekken.
Gespecialiseerde hulp bij psychische klachten
Als je angst of stemmingsklachten ervaart, dan kan dat tot onzekerheid en zorgen leiden. Het kan zijn dat je daar graag hulp bij vindt. Afhankelijk van de ernst van de klachten, kan dit online of live. Bij twijfel over de ernst van je klachten, kun je het beste overleggen met je huisarts en samen een afweging maken wat passende hulp is.
Heb je het idee dat je zelf een goede inschatting kan maken en merk je wat je nodig hebt, dan kan je gericht een professional om hulp te vragen. Check hier gespecialiseerde hulpverleners: IMH Nederland, VEN, Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap, Psyche en Zwangerschap en DAIMH.
