Geschreven door Danique Krol
Merk jij als ouder dat je kind het lastig vindt om prikkels te verwerken en is hij of zij snel van slag? Dan kan het misschien zijn dat je kind hoogsensitief / hooggevoelig is. Dit is geen stoornis of diagnose, het is een aangeboren karaktereigenschap. In dit artikel leggen wij uit hoe je hoogsensitiviteit bij je jonge kind kunt herkennen.
Uit onderzoek van Elaine Aron (Canadese psychotherapeute die de term hoogsensitiviteit heeft geïntroduceerd in de psychologie) blijkt dat 1 op de 5 kinderen hoogsensitief is.
Kenmerken
1. Prikkelgevoelig
Hooggevoelige kinderen zijn enorm gevoelig voor prikkels van buitenaf. Dit zorgt ervoor dat ze snel oververmoeid kunnen raken. Harde geluiden en het begeven in een drukke omgeving, kunnen ervoor zorgen dat je jonge kind snel overprikkeld zal raken. Daarnaast kunnen zij last hebben van kleren die kriebelen, of niet lekker zitten. Nare geuren, smaken en vreemde geluiden zullen hen niet ontgaan. Ook hebben hoogsensitieve kinderen een uitstekend oog voor detail. Het valt ze al snel op als er iets verandert aan het uiterlijk van iemand of als iets van plaats is veranderd in huis. Spelen in een rustige omgeving bevalt hun beter dan in een drukke.
2. Nieuwsgierigheid
Deze kinderen zijn erg nieuwsgierig en willen altijd het naadje van de kous weten. Ze stellen diepzinnige vragen, bijvoorbeeld de vraag hoe mensen op aarde zijn gekomen, hoe het zit met apen en mensen, of met sterren en de zon. Schrik niet als ze ook vragen gaan stellen over de dood. Daarnaast zijn ze erg bedachtzaam. Zo zullen ze langer nadenken, voordat ze een bepaalde keuze maken.
3. Gevoelig voor anderen
Ze kunnen goed aanvoelen hoe een ander zich voelt en nemen vaak deze stemming over. Al snel voelen ze aan als er iets aan de hand is met een ander en kunnen ze goed medeleven tonen. Soms lijkt het alsof ze gedachten kunnen lezen. Wanneer je je verdrietig voelt, zullen ze zo ineens bij je komen om je te troosten. In een groep kunnen ze stemmingen ook vaak aanvoelen, dus let erop of je kind zich fijn voelt in een groep van de opvang of school.
4. Stemmingswisselingen en perfectionisme
Hoogsensitieve kinderen kunnen erg intens zijn. Zo kunnen ze op het ene moment enorm genieten van de allerkleinste dingen, maar ze kunnen ook omslaan en verschrikkelijk boos worden of in huilen uitbarsten. Je snapt vast dat dit in de peuterpuberteit extra lastig kan zijn. Helemaal omdat kinderen met hoogsensitiviteit vaak ook erg perfectionistisch zijn. Dit blijkt uit het gegeven dat zij hun eigen talenten onderschatten, wat weer kan leiden tot faalangst. In de peuterleeftijd kunnen ze vaak van alles bedenken, maar nog niet goed zelf uitvoeren. Wanneer iets dan niet zo goed gaat, dan werkt dit voor hen erg frustrerend. Als ouders zou je willen dat je hen kunt vertellen wat er aan de hand is, maar omdat ze nog zo jong zijn kan dat erg moeilijk zijn.
5. Weinig flexibel
Deze kinderen houden over het algemeen niet van verrassingen. Helemaal niet wanneer deze verrassingen ook nog samen gaan met prikkels (zoals harde geluiden en drukte) die ze niet fijn vinden. Daarnaast kunnen ze vaak moeilijker omgaan met grote (of kleine) veranderingen, zoals bijvoorbeeld een verhuizing, een andere leidster, of nieuwe kinderen in de groep.
Vragenlijst
Er bestaat een vragenlijst waarmee je als ouder uit kunt vinden of jouw kind hooggevoelig is. Bedenk bij het invullen van deze lijst of de stellingen van toepassing zijn op jouw kind en of ze al een lange periode bestaan. Je vind de test hier.
Danique: Ik kwam er zelf achter dat ik hooggevoelig ben toen ik een jaar of 14 was. Voor mijn moeder betekende dit een stuk herkenning en begrip voor het gedrag wat ik als jong meisje uitte. Zo was ik in vakanties en weekenden vaak verdrietig, omdat ik weinig structuur had op dat moment. Bijna op iedere verjaardag raakte ik erg overprikkeld en werd ik erg emotioneel. Daarnaast kon ik moeilijk omgaan met vriendschappen die eindigden, ik voelde me vaak afgewezen. Nu ik ouder ben, begrijp ik zelf ook beter waarom ik op een bepaalde manier kan reageren op prikkels en veranderingen en kan ik het voor mezelf ook een plaatsje geven.
Boekentips
Er zijn een heel aantal boeken geschreven over hoogsensitiviteit. Wij kozen er twee uit. Een voor jou als ouder en een voor je jonge kind.
Hoogsensitief opvoeden – Melissa Mertens
Dit boek speelt vooral in op de talenten van je hoogsensitieve kind en hoe je deze het beste tot uiting kunt laten brengen. Voorbeelden, ervaringen van andere ouders, tips, gedichten en mooie illustraties maken dit boek tot een praktische handleiding waardoor je als ouder leert om te gaan met de gevoeligheid van je jonge kind.
Draakje vurig – Josina Intrabartolo
Een prachtig prentenboekje, speciaal voor je jonge kind. Het verhaal gaat over een draakje die om moet leren gaan met zijn gevoeligheid. Erg herkenbaar en een manier om je kind zichzelf te leren begrijpen en een gesprek over hooggevoeligheid aan te gaan.
Dit artikel is de start van een reeks over hooggevoeligheid. In een volgend artikel zullen wij tips delen over hoe je als ouder inspeelt op je jonge, hooggevoelige kind. Het artikel daarop zal gaan over het verschil tussen hoogsensitiviteit en autisme.
