Het leren praten van Merijn (2,5) ging niet vanzelf – Taalontwikkelingsstoornis (TOS)
“Hij is nog zo jong, het komt vanzelf”, maar mijn gevoel zei dat het niet goed zat.
Bij een derde kindje denk je dat je in grote lijnen wel weet hoe ontwikkeling verloopt. Maar je weet ook dat het bij elk kind anders verloopt. Dus als Merijn met 2 jaar nog nauwelijks praat, geef ik het tijd. Een paar maanden later zijn er wel een paar ‘woordjes’, maar ze zijn niet te verstaan.
Wat intussen misschien nog wel het moeilijkste is, is het zien van zijn frustratie. “Het komt vanzelf” zeggen veel mensen, dat is makkelijk gezegd en lijkt lief, maar dit voelt niet goed. We zien een klein mannetje met zichtbaar boosheid en verdriet omdat hij iets probeert te vertellen en wij het niet begrijpen. Wij doen ons best, nemen de tijd voor hem en we vragen door. Zo liefdevol en goed als we kunnen. Maar bij elke verkeerde suggestie van ons wordt zijn frustratie groter.
Aan de slag met gebaren
Net vóór zijn tweede jaar ga ik aan de slag met gebaren. Misschien kan dat wat frustratie weg nemen? Ik zoek de gebaren op voor een paar dingen die belangrijk voor hem zijn en die hij vaak probeert te zeggen: ‘melk’, ‘knuffeltje’ en ‘auto’. Steeds blijf ik ze gebruiken en gaandeweg voeg ik nieuwe gebaren toe. Hij pakt het snel op! Het is fijn. Het helpt hem en het helpt ons ook. Zijn zusjes hebben er plezier in en doen volop mee. Alleen al het feit dat hij ons nu, zonder naar de koelkast te hoeven lopen, kan vragen om een bekertje melk, geeft rust. Dat hij nu aan de leidster van de opvang duidelijk kan maken dat hij graag even zijn favoriete knuffeltje wil, is zo fijn!
Gehoortest en onderzoeken
Merijn is 2,5 als ik vind dat er meer moet gaan gebeuren. We moeten hem helpen, dit gaat niet goed. Via de huisarts komen we bij het audiologisch centrum. De eerste stap in zo’n traject is altijd een gehoortest. Soms lijkt het gehoor van een kindje volgens de ouders goed, hun kindje reageert immers prima als je hem roept. Maar toch kan er intussen een probleem zijn. Als woorden anders bij hem binnenkomen, kan hij ze niet goed leren uitspreken.
De scores van de gehoortest en IQ test zijn prima. Er blijkt een probleem met uitspraak en verstaanbaarheid. Merijn heeft een ‘fonologische stoornis’. We hebben er nog nooit van gehoord. Even slikken… Het is onderdeel van het brede label ‘TOS’: taalontwikkelingsstoornis. Het is een probleem wat hij zonder hulp niet zal kunnen oplossen. Merijn kan de klanken wel maken, maar de regels die bij de klanken horen, worden in de hersenen niet goed toegepast¹. Hij denkt dat hij woorden goed uitspreekt, maar ze komen anders uit zijn mond: ‘ja’ was jarenlang ‘da’. Hij hoort dat zelf niet, wat het extra sneu maakt: hij snapt niet waarom wij hem niet begrijpen. Hij hoort het vreemd genoeg wél bij ons, als wij een woord verkeerd zeggen.
Onze zorgen: gaat hij zich sociaal wel redden?
Wat ons veel zorgen heeft gegeven, is of hij zich sociaal wel zal redden. Zal hij aansluiting vinden en zich staande houden, terwijl klasgenootjes hem vaak niet begrijpen? Het is zo’n vrolijk, lief mannetje. Wat staat hem te wachten? Gelukkig zijn we er vroeg bij! Gelukkig hebben we aan de bel getrokken. We gaan hem helpen. En ook voor ons is er begeleiding. Hoe gaan we om met de frustraties, hoe reageren we het best op hem.
We zijn nu 2,5 jaar verder. Met Merijn gaat het goed. Hij is 5 en zit in groep 2 (regulier onderwijs). Een heel traject hebben we doorgelopen, met veel logopedie, nog altijd, met ambulante begeleiding vanuit Auris en een behandeltraject bij Kentalis. We zijn er nog niet, maar hij werkt hard en gaat beetje bij beetje vooruit. Hij is vrolijk, kletst honderduit en redt zich heel knap.
Als moeder heb ik moeten leren om los te laten. Ik vertaalde of ‘ondertitelde’ de eerste jaren alles, als hij iets tegen iemand wilde vertellen. Ik wilde hem het nare gevoel van ‘niet begrepen worden’ besparen. Die mindset moet ik veranderen. Hij wordt groter, ik kan niet altijd bij hem zijn. Hij moet het zelf gaan doen. En dat lukt! Nagenoeg zonder frustraties inmiddels. Zo trots op dit mannetje! Hij is een ster in het vinden van andere manieren om iets uit te leggen of om dingen aan te wijzen, als iemand hem niet begrijpt. En langzaam komen steeds meer klanken op de juiste plek. Het is mooi om te zien!
Kindjes gaan niet allemaal op hetzelfde moment praten en er is niet altijd reden voor zorg, maar luister naar je moedergevoel en trek aan de bel als het niet goed voelt.
Deze blog is geschreven door Sabine Lokin. Sabine is moeder van 4, gecertificeerd draagconsulent en eigenaar van Up and Close
