De meeste (aanstaande) ouders hebben een beeld over hoe ze de opvoeding willen vormgeven. Wat wil je wel doorgeven aan je kinderen en vooral ook wat niet. Het gaat dan om bijvoorbeeld opvattingen, situaties, tradities of karaktereigenschappen die je wil meegeven of juist zou willen doorbreken. Vaak komt dit voort uit ideeën die je hebt vanuit je eigen opvoeding. Maar hoe werkt dit doorgeven nu eigenlijk? Kan je allerlei patronen wel zomaar doorbreken en hoe pak je dat aan? Daarover gaat dit artikel.
Voordat we verder gaan, wist je trouwens dat er een term voor dit doorgeven is? In de zorg spreken we over intergenerationele overdracht. Patronen die je (onbewust) overdraagt van generatie op generatie. Klinkt misschien allemaal wat groots, maar ik zal wat voorbeelden geven om het klein en praktisch te houden.
Intergenerationele overdracht in het klein
Ik ben zelf nogal wat pietluttig met eten. Als iets net te veel aangebrand, te hard of te rauw is snijd ik het van mijn eten en leg het aan de kant. Pizzakorstjes eet ik alleen op, als ze in de voor mij perfecte toestand zijn (beetje bruin en knapperig, maar nog wel lekker zacht van binnen. Heerlijk!). Of ken je dat als je bestek uit een vaatwasser haalt? Soms zit er nog wat oud eten aangekoekt. Waarschijnlijk valt het veel mensen niet op, maar mij wel en ik vind het niet fris….daarom inspecteer ik altijd mijn bestek en servies voordat ik ga eten. Klein en onschuldig zou je denken.Â
Maar je snapt al….ik ben inmiddels niet meer de enige in huis die dat doet. Want zonder dat ik me bewust was van mijn eigen gedrag….heb ik het al doorgegeven aan de volgende generatie. En zo gebeurt het dat ik inmiddels aan de ontbijttafel geconfronteerd word met scheve gezichten omdat het brood te droog is. Of we moeten bij een zelfbedieningsrestaurant allerlei capriolen uithalen om het schoonste mes uit de bestekbak te pakken. Tijdens de vakantie waren we uit eten bij een pizzaria….de onderstaande foto zegt genoeg.Â
Maar er is hoop! Gelukkig doe ik de opvoeding niet alleen, en hebben we het met elkaar over dit toch wel wat opmerkelijke gedrag. Dus zijn we de strijd aangegaan. Vanaf nu wordt alles wat op het bord ligt opgegeten en gaan we niet als een Sherlock Holmes vooraf al ons bestek en servies inspecteren (en dat geldt dan ook voor mij….).
Dit gebeuren rondom het eten, daar was ik me vooraf niet zo bewust van, maar nu ik de kinderen mijn gedrag zie overnemen wel. De bekende spiegel die je wordt voorgehouden….
En dan zit ik me ineens te bedenken hoe heerlijk het toch moet zijn als je niet snel vies bent van allerlei onzinnige dingen. Dat je bijvoorbeeld gewoon fruit kan pakken en opeten zonder dat je dit eerst helemaal gewassen moet hebben. Dat je een mandarijn met van die witte draadjes erop, gewoon kan opeten zonder de mandarijn helemaal te ontleden. Of bruine plekjes op een banaan er gewoon bij vindt horen. Kortom, reden genoeg om aan de slag te gaan!
Om iets te willen veranderen bij de kinderen, zal ik eerst bij mezelf moeten beginnen. Een mooi filmpje om dit te illustreren is van Joseph Campos, een Amerikaan die veel onderzoek gedaan heeft naar ontwikkeling van jonge kinderen. Hij laat in zijn onderzoek zien, hoe groot het effect is van de gezichtsuitdrukking van ouders op het gedrag van het kind. Alleen al hoe ik kijk…bepaalt blijkbaar welk label mijn kinderen aan een situatie hangen.
Kortom, ik weet dat ik mijn eigen gedrag zal moeten aanpassen om te stoppen dat bepaald gedrag generatie op generatie wordt doorgegeven. Dus als ik wat bestek krijg met wat viezigheid, reageer ik nu rustig, krab het weg en eet verder. Bij die wesp die op me af lijkt te komen vliegen, blijf ik kalm zitten en bedenk me dat de wesp er niet op uit is om me te steken en hij vanzelf weggaat als hij merkt dat ik geen bloem ben. En om te voorkomen dat we in een pizzeria de volgende keer weer met een bord met korstjes blijven zitten…zal ik toch gewoon ook zelf de korstjes moeten opeten.Â
Is iets echt helemaal zwart en aangebrand, dan snijd ik dat stukje er natuurlijk wel af. Gedrag moet natuurlijk wel in een balans blijven 😉 .
Ik stel mezelf maar gerust met het idee dat ze ook een vader hebben die zijn bord altijd wel helemaal leeg eet.
Wat wil jij doorgeven of niet?
In deze blog heb ik je wat achtergrondinformatie gegeven over het doorgeven of juist doorbreken van patronen. Het ging nu over iets relatief klein en onschuldigs, maar het werkt ook zo als het gaat om emoties, angsten of boos – en agressief gedrag. Heb jij al eens nagedacht welke dingen je juist wel of juist niet wil doorgeven aan je kinderen? Of welk gedrag je van je kinderen liever anders zou zien en wat je eigen aandeel hierin is? Met de informatie uit dit blog, zou je het dan anders doen?
Wil je meer weten over intergenerationele overdracht, of andere onderwerpen die je kan gebruiken in de opvoeding? Volg ons dan via Facebook of stuur een mailtje naar info@imhnederland.nl
